Theo Thông tư số 18/2016/TT-BTTTT mới, cả nước có 70 kênh truyền hình thiết yếu. Bao gồm, 7 kênh truyền hình phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin tuyên truyền thiết yếu của quốc gia, gồm: VTV1, VTC1, Vnews, ANTV, QPVN, QHVN, Nhân dân và 63 kênh thời sự - chính trị tổng hợp của 63 đài PT-TH trực thuộc 63 tỉnh, thành phố. Các kênh truyền hình thiết yếu sẽ được phát sóng miễn phí để phục vụ người dân trên các hạ tầng truyền dẫn khác nhau.

Danh mục các kênh chương trình truyền hình phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin tuyên truyền thiết yếu của địa phương bao gồm 63 kênh thời sự - chính trị tổng hợp của 63 đài PT-TH trực thuộc 63 tỉnh, thành phố.

Thông tư này áp dụng đối với các cơ quan báo chí có giấy phép hoạt động truyền hình, các đơn vị cung cấp dịch vụ phát thanh, truyền hình.

Kênh chương trình truyền hình phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin tuyên truyền thiết yếu của quốc gia là kênh chương trình của cơ quan báo chí có giấy phép hoạt động truyền hình đáp ứng các điều kiện sau:

Có tôn chỉ, mục đích là thời sự - chính trị tổng hợp hoặc có tôn chỉ, mục đích, nội dung chuyên biệt, bảo đảm phục vụ yêu cầu thông tin, tuyên truyền các nhiệm vụ chính trị, an ninh, quốc phòng của quốc gia.

Phải đảm bảo thời lượng phát sóng kênh chương trình đạt tối thiểu 18 giờ/ngày; thời lượng chương trình tự sản xuất đạt tối thiểu 40% tổng thời lượng phát sóng trong 1 ngày của kênh chương trình. Trong đó, đảm bảo thời lượng chương trình tự sản xuất mới phải đạt 50% thời lượng các chương trình tự sản xuất.

Kênh chương trình truyền hình phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin tuyên truyền thiết yếu của địa phương là kênh chương trình truyền hình trực thuộc cơ quan báo chí thuộc tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có giấy phép hoạt động truyền hình đáp ứng các điều kiện sau: Có tôn chỉ mục đích là thời sự - chính trị tổng hợp, bảo đảm phục vụ yêu cầu thông tin, tuyên truyền các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội của địa phương.

Phải đảm bảo thời lượng phát sóng kênh chương trình đạt tối thiểu 15 giờ/ngày, thời lượng chương trình tự sản xuất đạt tối thiểu 20% tổng thời lượng phát sóng trong 1 ngày của kênh chương trình. Trong đó, bảo đảm thời lượng chương trình tự sản xuất mới phải đạt 50% thời lượng các chương trình tự sản xuất mới.

Các cơ quan báo chí có kênh chương trình thuộc danh mục chương trình truyền hình thiết yếu có trách nhiệm bảo đảm nguồn tín hiệu phát sóng kênh chương trình để các đơn vị cung cấp dịch vụ phát thanh truyền hình thu, truyền dẫn, tiếp phát và cung cấp đến người sử dụng hoặc thuê bao đạt chất lượng.

Do nhu cầu phát triển của xã hội, các kênh truyền hình của các đài PT-TH địa phương không chỉ làm nhiệm vụ tuyên truyền mà còn phục vụ nhu cầu giải trí cho người dân, dịch vụ truyền hình miễn phí ra đời. Dịch vụ truyền hình miễn phí chủ yếu vẫn được truyền dẫn phát sóng trên hạ tầng tương tự mặt đất nên bị giới hạn bởi phạm vi phủ sóng và chất lượng hình ảnh âm thanh. Chính điều này đã làm cho lượng khán giả sử dụng dịch vụ này ngày càng thu hẹp và dịch chuyển bởi tác động của các phương thức truyền dẫn mới. Tại các thành phố lớn, các đô thị có điều kiện kinh tế tốt, người dân dần thay đổi thói quen xem truyền hình miễn phí bằng cách thu sóng mặt đất sang xem truyền hình trả tiền bằng các phương thức truyền dẫn phát sóng mới.

Trước đây, các kênh chương trình truyền hình chủ yếu phục vụ mục đích tuyên truyền chủ trương – chính sách của Đảng và Nhà nước đến mọi tầng lớp người dân nên được các đài PT-TH địa phương sản xuất và phát sóng hoàn toàn miễn phí theo phương thức truyền dẫn phát sóng tương tự mặt đất Free To Air – FTA (hay còn gọi là truyền hình analog). Tại một tỉnh, một địa phương chỉ có thể xem được 1 hoặc vài kênh chương trình của tỉnh mình hoặc các tỉnh lân cận.

Đặc biệt, tính đến cuối năm 2017, tại TP. HCM chỉ còn 0,6% khán giả xem truyền hình miễn phí qua sóng mặt đất, tại Hà nội còn 4,2%, vùng đồng bằng Sông Cửu Long lượng khán giả thu xem truyền hình miễn phí qua phương thức thu sóng mặt đất còn khá cao 37,1%.

Tại buổi tọa đàm Quyền lợi người tiêu dùng trong bối cảnh chồng lấn dịch vụ truyền hình miễn phí và truyền hình trả tiền do Hội Bảo vệ người tiêu dùng và Tạp chí Nhà quản lý tổ chức tại TP.HCM hôm 24/11/2018, ông Đỗ Đức Dũng, Chủ tịch Công ty TNHH Truyền hình kỹ thuật số miền Nam (SDTV) cho biết, theo thống kê của VietnamTam, đến cuối năm 2017, tại TP. HCM chỉ còn 0,6% khán giả xem truyền hình miễn phí qua sóng mặt đất, tại Hà nội còn 4,2%; vùng đồng bằng Sông Cửu Long lượng khán giả thu xem truyền hình miễn phí qua phương thức thu sóng mặt đất còn khá cao 37,1%. Qua đó ta thấy, dịch vụ truyền hình miễn phí đã dịch chuyển đối tượng khán giả từ thành thị về nông thôn, nơi mà điều kiện triển khai hạ tầng viễn thông chưa phong phú như ở các thành phố lớn.

Đặc biệt, qua các sự kiện thể thao lớn như World Cup, ASIAD 2018, AFF Suzuki Cup 2018 lượng người xem bằng phương thức thu sóng truyền hình số mặt đất tăng vọt khi các phương thức khác vướng các ràng buộc liên quan đến bản quyền truyền hình khả năng đáp ứng của hạ tầng viễn thông.